Ξεφλουδίζοντας πατάτες ή λειαίνοντας φακούς – Μπαλτάς Αριστείδης

Ξεφλουδίζοντας πατάτες ή λειαίνοντας φακούς – Μπαλτάς Αριστείδης

Στις σελίδες που ακολουθούν ισχυρίζομαι ότι, το Tractatus Logico-Philosophicus του Βιτγκενστάιν και η Ηθική του Σπινόζα συνιστούν δύο φιλοσοφικές πραγματείες που αποβλέπουν στο ίδιο αποτέλεσμα.

Μπορούμε επωφελώς να θεωρήσουμε πως καθεμιά επιδιώκει να εδραιώσει ότι δεν μπορεί να υφίσταται, να νοείται ή να περιγράφεται με νόημα κάποια, οποιουδήποτε χαρακτήρα, θέση εκτός κόσμου (και σκέψης και γλώσσας), καμιά δεσπόζουσα ή υπερέχουσα βαθμίδα, την οποία κάποιος, κάποια ή κάτι θα μπορούσε να καταλάβει προκειμένου να εποπτεύει, να ταξιθετεί ή να κανοναρχεί κόσμο, σκέψη ή γλώσσα ως όλον, να επενεργεί επ’ αυτών έξωθεν καθ’ οιονδήποτε τρόπο, να γνωρίζει το αντίστοιχο όλον ως τέτοιο ή να αποφαίνεται επ’ αυτού με νόημα.

Δανειζόμενος την ορολογία του Σπινόζα, ονομάζω «προοπτική της ριζικής εμμένειας» τη φιλοσοφική προοπτική που οι δύο πραγματείες διανοίγουν. Βεβαίως καθεμιά κατά τον δικό της τρόπο.

GEORGE GALE, University of Missuri-Kansas City:
«Ο Αριστείδης Μπαλτάς φημίζεται για την ευγλωττία, την ευρυμάθεια και το οξύ φιλοσοφικό του αισθητήριο. Το ανά χείρας βιβλίο θα ενισχύσει οπωσδήποτε αυτή τη φήμη. Ο Μπαλτάς αναπτύσσει τον […] ισχυρισμό ότι υφίσταται μια ισχυρή και μεστή νοήματος δομική αναλογία μεταξύ των θέσεων του Σπινόζα και εκείνων του Βιτγκενστάιν. Το περιεχόμενο της αναλογίας ο ίδιος το αποκαλεί “ριζική εμμένεια”, εννοώντας ότι δεν υφίσταται φιλοσοφική σκοπιά εξωτερική του κόσμου, της σκέψης και της γλώσσας. Είναι συναρπαστικό να παρακολουθείς τον Μπαλτά να συγκροτεί με ακρίβεια, επιμέλεια και αγάπη για τη λεπτομέρεια το επιχείρημά του […]. Το να εγκύψουμε στο βιβλίο θα μας ανταμείψει πλουσιοπάροχα. Το συνιστώ με όλη μου την καρδιά.»

JIM CONANT, University of Chicago:
«Η κεντρική ιδέα βάσει της οποίας ο Αριστείδης Μπαλτάς αναπτύσσει την παράλληλη πραγμάτευση των έργων του Σπινόζα και του Βιτγκενστάιν είναι ό,τι ο ίδιος αποκαλεί “ριζική εμμένεια”: η λογική είναι μέσα στη γλώσσα για τον Βιτγκενστάιν ακριβώς όπως ο Θεός είναι μέσα στον κόσμο για τον Σπινόζα. […] Ο Σπινόζα αποσκοπεί να αποδομήσει την ιδέα ότι μπορούμε να δικαιώσουμε τον Θεό μόνον αν τον αναβιβάσουμε υπεράνω και έξωθεν του κόσμου. Ο Βιτγκενστάιν αποσκοπεί να αποδομήσει την ιδέα ότι μπορούμε να δικαιώσουμε τη λογική μόνον αν την αναβιβάσουμε σε κάτι πρότερο των συνθηκών που καθιστούν τις εκάστοτε εμπειρικές προτάσεις αληθείς ή ψευδείς. Το βιβλίο επιχειρηματολογεί ότι αυτή η αποδόμηση παραδοσιακών παραδοχών οδηγεί και στις δύο περιπτώσεις σε μια θέση σύμφωνα με την οποία η φιλοσοφία, όπως νοείται παραδοσιακά, είναι αδύνατη και ταυτόχρονα στην απόρριψη κάθε σκοπιάς έξω από τον κόσμο, τη σκέψη και τη γλώσσα. Πρόκειται για βιβλίο ιδιαίτερα σημαντικό και για υποχρεωτικό ανάγνωσμα για όποιον ή όποια ενδιαφέρεται για τον Σπινόζα ή τον Βιτγκενστάιν.»

JUDITH BUTLER, University of California- Berkeley:
«Αυτό το κομψό επιχείρημα ενοποιεί με ανοίκεια αποτελεσματικότητα εκείνες τις παραδόσεις…

Περισσότερα Βιβλία Επιστημών και Φιλοσοφίας μπορείτε να δείτε πατώντας εδώ