Ο ΠΟΛΕΜΟΣ ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΠΡΟΣΩΠΟ ΓΥΝΑΙΚΑΣ – ALEXIEVICH, SVETLANA, 1948-

Η Σβετλάνα Αλεξίεβιτς φωτίζει το στοιχείο της συμμετοχής της Σοβιετικής γυναίκας (Ρωσίδας, Ουκρανής, Λευκορωσίδας, Σιβηριανής κτλ.) στον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο. Πάνω από 500.000 γυναίκες -στην πλειονότητά τους νεαρά κορίτσια, σχεδόν έφηβες- πήραν ενεργό μέρος στον Μεγάλο Πατριωτικό Πόλεμο και στις πρώτες γραμμές του μετώπου, όχι μόνον ως νοσοκόμες και τραυματιοφορείς, αλλά και σε αποκλειστικά έως τότε ανδρικές ειδικότητες: πολυβολήτριες, ελεύθεροι σκοπευτές, αεροπόροι, χειρίστριες βαρέων αντιαεροπορικών και πυροβόλων, απλές τυφεκιοφόροι, ασυρματίστριες ή αντάρτισσες στα μετόπισθεν του εχθρού. Κάποιες από τις γυναίκες αυτές, που επέζησαν κι έφτασαν ως τις μέρες μας, και που η συγγραφέας αναζήτησε σε πόλεις, κωμοπόλεις και απομακρυσμένα χωριά, αφηγήθηκαν τον δικό τους πόλεμο – και το έκαναν με τρόπο συγκλονιστικό.
Το βιβλίο αυτό, που ήταν το πρώτο από μια σειρά “βιβλίων των φωνών” που έγραψε η συγγραφέας-δημοσιογράφος, κυκλοφόρησε σε μια πρώτη εκδοχή το 1985 στη Ρωσία σε 2 εκατομμύρια αντίτυπα (είχαν προηγηθεί και αποσπασματικές δημοσιεύσεις σε περιοδικά) και μεταφράστηκε σε 35 γλώσσες. Αρκετές από τις ιστορίες του έγιναν η βάση για κινηματογραφικά και τηλεοπτικά σενάρια. Η αναθεωρημένη έκδοση του 2002 περιλαμβάνει κομμάτια που είχαν αφαιρεθεί από τη λογοκρισία, καθώς και υλικό που η ίδια η συγγραφέας δεν είχε τολμήσει εκείνη την εποχή να χρησιμοποιήσει. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)

“Βλέπω τον κόσμο με φωνές, με χρώματα. Από βιβλίο σε βιβλίο αλλάζω εγώ, αλλάζουν τα θέματα, όμως το αφηγηματικό νήμα παραμένει. Είναι το αφηγηματικό νήμα των ανθρώπων που συνάντησα… Με αυτές τις χιλιάδες φωνές μπορώ να δημιουργήσω, δεν τολμώ να πω την πραγματικότητα, η πραγματικότητα παραμένει ανείπωτη, αλλά μια εικόνα του καιρού μου, της χώρας μου… κι όλο αυτό αποτελεί μια μικρή εγκυκλοπαίδεια, την εγκυκλοπαίδεια της γενιάς μου, των ανθρώπων που συνάντησα. Πώς ζούσαν; Σε τι πίστευαν; Πώς πέθαναν και πώς σκότωσαν; Πόσο πολύ κυνήγησαν την ευτυχία;” (ΣΒΕΤΛΑΝΑ ΑΛΕΞΙΕΒ